Introductie

Taal en muziek zijn twee belangrijke middelen die mensen gebruiken voor communicatie, creativiteit en expressie. Muziek wordt wel omschreven als een universele taal. Op elke leeftijd en ongeacht waar we vandaan komen: muziek doet iets met ons, zonder dat we dat hoeven te leren. Dat wil niet zeggen dat we precies snappen hoe het in elkaar zit. Daarin is muziek hetzelfde als elke andere taal.

En taal, daar zit muziek in. Taal heeft melodie, taal heeft ritme, om dat te horen hoef je geen deskundige te zijn. Ook wie er geen woord van verstaat, kan geboeid raken door het zangerige van het Zweeds, of het ritmische staccato van het Japans. De kern van zowel taal als muziek is het slaan van bruggen.

Bedrijfscultuur en Organisatiecultuur

Amerikanen hebben een vlotte, joviale manier van zakendoen. Tijdens een gesprek gebruikt men al snel elkaars voornaam, zelfs tussen ondergeschikten en managers. Over het algemeen gebruiken ze geen academische titels, behalve voor artsen. Humor is belangrijk, maar maak geen grappen over onderwerpen als religie, politiek en rassen. Maar ondanks de ontspannen en joviale houding zijn Amerikaanse partners vaak zeer nuchter en zakelijk. Spreek dus duidelijke taal. Langdradige, indirecte of vage verhalen / antwoorden kunnen worden geïnterpreteerd als onoprecht. Amerikanen houden ervan snel tot he point te komen. ‘Time is money’ is een opvatting die ze vaak letterlijk nemen.

Grote organisaties in Amerika kennen geen platte organisatiestructuur. Werkgevers stellen enige vorm van meedenken doorgaans wel op prijs, maar nemen uiteindelijk zelf de beslissingen. Zij dragen tenslotte alle verantwoordelijkheid en worden hier ook op afgerekend. Een andere oorzaak voor hun afwachtende en risicomijdende houding, is dat Amerikaanse werknemers makkelijker ontslagen kunnen worden dan Nederlandse. Bedenk ook dat onze zelfstandige manier van denken en werken beslist geen internationale maatstaf is.

Taalritme

Taalwetenschappers berekenen het ‘ritme’ van een taal aan de hand van de duur van klinkers en medeklinkers. In talen als het Engels, Duits en Nederlands komen veel opeenhopingen van medeklinkers voor (denk aan ‘angstschreeuw’) en worden klinkers soms lang, soms kort aangehouden. Dat geeft een ander ritme dan bij talen als het Frans, Spaans en Italiaans. Deze talen hebben veel minder medeklinkeropeenhopingen en klinkers zijn gelijkmatiger van duur. Het Japans heeft zelfs helemaal geen opeenhopingen van medeklinkers. Zo heeft de ene taal een ander kenmerkend ritme dan de andere.

Taal in muziek

Maar als er muziek in taal zit, dan moet er ook taal in muziek zitten. Een Japanse pianist interpreteert een stuk van Beethoven vaak anders dan een westerling. Komt dit doordat de Japanse taal wezenlijk verschilt van die van een westerling?

Uit onderzoek blijkt van wel. Mensen worden dag in dag uit blootgesteld aan klanken, ritmes. Of het nu gaat om taal of muziek, de ritmes die we hebben gehoord bepalen ook hoe we nieuwe ritmes waarnemen. De Japanse taal heeft een veel minder gevarieerde ritmische structuur dan het Engels of Nederlands. Japans talige liedjes hebben ook minder variatie in de duur van de noten dan Engelstalige. De gevarieerdheid van het ritme van de nummers weerspiegelde dus die van de taal waarin ze gezongen waren. Maar ook bij instrumentale muziek blijkt het ritme te verschillen.

Japanse musici die westerse klassieke muziek spelen zouden een bepaald ritmegevoel missen dat westerse musici wel hebben. Maar in feite heeft een Japanner gewoon een ander ritme in zijn hoofd dan een Nederlander. Dat heeft alles te maken met het eigen ritme van de moedertaal.

Muziek en stimuleren van taalontwikkeling

De taalontwikkeling van kinderen kan gestimuleerd worden door muziek met tekst. Alle kinderen hebben wel een fase waarin ze veel plezier beleven aan taal en muziek. Het zingen van liedjes combineert taal en muziek. Veel kinderen onthouden de tekst van liedjes beter dan van rijmpjes, omdat bij liedjes zowel het rijm als de melodie daarbij helpen. Vaak kunnen kinderen in liedjes ook langere zinnen en complexere woorden gebruiken dan in spontane spraak. In die zin stimuleren liedjes de taalverwerving. Lees onze eerder verschenen blogs over taalontwikkeling bij kinderen voor meer informatie en tips.

Taaltraining

Ook in onze taaltrainingen maken wij soms gebruik van muziek om op een laagdrempelige manier het taalgevoel te stimuleren. Met name bij onze taaltraining Nederlands aan expat-kinderen proberen wij de Nederlandse taal op een speelse manier over te brengen en liedjes en muziek helpen hier goed bij.